Συχνά οι άνθρωποι, όταν μιλούν για μαθηματικά, αναφέρουν το όρο “αίσθηση αριθμού” .  Γνωρίζουν όμως τι ακριβώς σημαίνει αυτό;  Πως σχετίζεται με παιδιά που δυσκολεύονται στα μαθηματικά;  Διαβάστε ποιες δεξιότητες περιλαμβάνει αλλά και το πως μπορείτε να τις αναπτύξετε. 

Τι σημαίνει πραγματικά ο όρος “Αίσθηση αριθμού”

Αυτό που πολλοί εννοούν όταν χρησιμοποιούν τον όρο “αίσθηση αριθμού” είναι στην πραγματικότητα ένα σύνολο δεξιοτήτων που επιτρέπει στα παιδιά να δουλέψουν με τους αριθμούς. Περιλαμβάνει την ικανότητα να: 

• Κατανοεί τις ποσότητες.
• Να αντιλαμβάνεται έννοιες όπως ¨περισσότερο”, “λιγότερο” , “μεγαλύτερο¨, ¨μικρότερο”. 
• Να αναγνωρίζει συσχετισμούς ανάμεσα σε μεμονωμένα αντικείμενα και σύνολα αντικειμένων (π.χ. ότι επτά,σημαίνει ένα σύνολο επτά μεμονωμένων αντικειμένων) . 
• Να κατανοεί σύμβολα που δείχνουν ποσότητες (π.χ ότι το 7 σημαίνει το ίδιο πράγμα με την λέξη επτά).
• Να κάνει συγκρίσεις αριθμών (π.χ. ότι το 12 ειναι μεγαλύτερο από το 10, ότι το 4 είναι το μισό του 8). 
• Να κατανοεί την σειρά των αριθμών στην σειρά 1ος, 2ος, 3ος, κ.λ.π

Μερικοί άνθρωποι έχουν περισσότερο ανεπτυγμένη “αίσθηση αριθμού” από άλλους. Παιδιά με δυσαριθμησία, συχνά δυσκολεύονται σε αυτές τις πολύ βασικές δεξιότητες.  Αυτό δημιουργεί δυσκολίες τόσο στο σχολείο όσο και στην καθημερινότητα. 

Χρησιμοποιώντας αυτές τις δεξιότητες για να μάθετε μαθηματικά

Τα μαθηματικά απαιτούν από τους μαθητές να μπορούν να χειριστούν ποσότητες όταν προσθέτουν, αφαιρούν, πολλαπλασιάζουν ή διαιρούν.  Αυτό απαιτεί μια πολύ ισχυρή δεξιότητα “αίσθησης αριθμού”. 

Παιδιά που κατέχουν αυτή την δεξιότητα, μπορούν εύκολα και γρήγορα να συγκρίνουν ποιο σύνολο είναι μεγαλύτερο ή ποιο είναι μικρότερα. Καταλαβαίνουν τι σημαίνει το να αυξήσουν ή να μειώσουν την ποσότητα των αντικειμένων σε ένα σύνολο.  Ακόμη είναι σε θέση να συνθέσουν ή να διασπάσουν σύνολα με μεγαλύτερα η μικρότερα μέρη.  

Κατανοούν ακόμη ότι τα σύμβολα των αριθμών, μπορούν να αντιστοιχούν με συγκεκριμένα πραγματικά αντικείμενα.  Γα παράδειγμα, ένα έχουμε σωρό από 7 χάνδρες, μπορούν εύκολα να ανακαλέσουν τον αριθμό 7. 

Δυσκολίες στις μαθηματικές πράξεις

Μαθηματικές πράξεις

Όταν ένα παιδί έχει αδύναμη αίσθηση αριθμού, τότε συνήθως δυσκολεύεται και με βασικές αριθμητικές πράξεις.  Μπορεί να μην κατανοεί για παράδειγμα, τι σημαίνει το να προσθέσεις, να αφαιρέσεις από ένα σύνολο αντικειμένων. 

Πάρτε ένα σωρό από 7 χάνδρες. Αν βγάλετε 2 από αυτές, το παιδί, μπορεί να μην καταλάβει ότι ο αριθμός από τις χάνδρες μειώθηκε. Μπορεί να μην κατανοεί ότι το να αφαιρέσεις χάνδρες, σημαίνει ότι τώρα το σύνολο των 7  έχει γίνει ένα σύνολο από πέντε. 

Παρομοίως και όταν πρέπει να προσθέσεις 3 χάνδρες σε ένα σύνολο, δεν θα μπορεί να καταλάβει ότι το σύνολο αυξήθηκε. Και ότι προσθέτοντας 3 σε ένα σύνολο από 7, θα κάνει το σύνολο να έχει 10. 

Η αδύναμη αίσθηση αριθμού, μπορεί να δυσκολέψει το παιδί και στον πολλαπλασιασμό. Μπορεί να μην μπορεί να αντιληφθεί ότι είναι πιο εύκολο να ομαδοποιήσεις  πολλαπλασιάζοντας τα, αντί να προσθέσεις. 

Με παρόμοιο τρόπο , μπορεί να έχει δυσκολίες στην διαίρεση,  να μην μπορεί να κατανοήσει ότι η διαίρεση είναι πιο απλός τρόπος διαχωρισμού του συνόλου.  

Δυσκολίες σε έννοιες που σχετίζονται με τα μαθηματικά

Μέτρηση

Οι μαθηματικές πράξεις, δεν είναι οι μόνες που επηρεάζονται από την αδύναμη αίσθηση αριθμού. Ο μαθητής μπορεί να έχει δυσκολίες στο να συλλάβει βασικές έννοιες όπως η ταχύτητα και η απόσταση. Αυτό γιατί οι έννοιες αυτές, χρησιμοποιούν αριθμούς που συμβολίζουν ποσότητες.  

Μπορεί ακόμη να έχει δυσκολίες στις μετρήσεις. Το να μπορεί να μετράει απαιτεί καλή κατανόηση των σχέσεων του τμήματος και του όλου. 

Πως μπορεί το σχολείο να βοηθήσει

Σχολικές δραστηριότητες

Τα παιδιά, μπορούν να αναπτύξουν αυτές τις βασικές δεξιότητες, αλλά όχι γρήγορα. Είναι μια αργή και μακροχρόνια διαδικασία με πολλή εξάσκηση στους αριθμούς. Έτσι η αποκατάσταση δυσκολιών στην αίσθηση του αριθμού στο σχολείο, απαιτεί πολύ δουλειά, παρόμοια με τις δυσκολίες γραπτού και προφορικού λόγου.

Όταν ένα παιδί δυσκολεύεται στα μαθηματικά, συνήθως το σχολείο, επικεντρώνεται στην διδασκαλία από την αρχή βασικών μαθηματικών δεξιοτήτων . Ο δάσκαλος, μπορεί να δίνει επιπλέον εργασίες στον μαθητή, η να χρησιμοποιεί σχετικά λογισμικά για περισσότερη εξάσκηση. 

Αυτές οι πρακτικές, συνήθως δεν αποδίδουν για μαθητές που έχουν αδύναμη αίσθηση αριθμού και έτσι τα σχολεία, συνήθως σε αυτή την περίπτωση προσφεύγουν σε άλλου είδους παρεμβάσεις. Με αυτές τα παιδιά συνήθως: 

• Δουλεύουν με χειροπιαστά υλικά, όπως τουβλάκια κ.λ.π. προκειμένου να κατανοήσουν  τις σχέσεις των ποσοτήτων,
• Κάνουν ασκήσεις όπου πρέπει να ταιριάξουν αριθμητικά σύμβολα με ποσότητες. 
• Εξασκούνται πολύ στο να “μαντεύουν” υπολογίζοντας νοερά. 
• Μαθαίνουν στρατηγικές για να ελέγχουν εάν το αποτέλεσμα είναι λογικό.
• Μιλούν με τον εκπαιδευτικό σχετικά με τις στρατηγικές που ακολουθούν στην επίλυση προβλημάτων. 
• Τους δίνεται βοήθεια έτσι ώστε να διορθώνουν τα λάθη που κάνουν στην πορεία της άσκησης. 

Για πολλούς μαθητές, με αδύναμη αίσθηση αριθμού,  η παρέμβαση είναι αρκετή έτσι ώστε να προχωρήσουν. Αλλά μαθητές με δυσαριθμησία, χρειάζονται περισσότερη βοήθεια και υποστήριξη.  Πρέπει να αξιολογηθούν ανάλογα, έτσι ώστε να λάβουν την αντίστοιχη βοήθεια. 

Πως μπορείτε να βοηθήσετε το παιδί στο σπίτι 

Παίξτε την αίσθηση του αριθμού με το φαγητό

Ε’αν το παιδί σας δυσκολεύεται με την αίσθηση του αριθμού, υπάρχουν τρόποι να το βοηθήσετε στο σπίτι, να την αναπτύξει. Μια καλή ιδέα είναι να αρχίσετε με τα βασικά. 

• Εξασκηθείτε στην αρίθμηση και στην ομαδοποίηση αντικειμένων. Αργότερα μπορείτε να προσθέτετε, να αφαιρείτε και να διαχωρίζετε αντικείμενα, έτσι ώστε να εξασκηθεί στις πράξεις. Μπορείτε ακόμη, να χωρίζετε σε ομάδες, για να δείξετε τον πολλαπλασιασμό.  Προσπαθήστε μετά να ταιριάξετε τους αριθμούς με την ποσότητα των αντικειμένων κ.λ.π.  
• Δουλέψτε εκτιμώντας. Ανοίγεται καθημερινά συζητήσεις, χρησιμοποιώντας φράσεις όπως “περίπου πόσα” ή “πόσα μπορεί να είναι”  
• Μιλήστε σχετικά με τις συσχετίσεις και ποσότητες. Μιλήστε και βοηθήστε το παιδί σας να εκφραστεί με φράσεις όπως “περισσότερο” “λιγότερο” για να συγκρίνετε ποσότητες αντικειμένων. 
• Αρπάξτε ευκαιρίες, έτσι ώστε να συζητάτε με για χρήματα και χρόνο. Για παράδειγμα μπορείτε να ζητήσετε από το παιδί σας, να κρατήσει τον χρόνο που θα χρειαστείτε για να κάνετε έναν περίπατο ή για να μεταβείτε στον μανάβη. Ρωτήστε πότε κάνετε περισσότερο χρόνο, για να πάτε στο σχολείο ή για να πάτε στο σούπερ μάρκετ.

Καλό είναι να μην εντάξετε όλες αυτές τις δραστηριότητες μέσα σε λίγο χρονικό διάστημα. Θα χρειαστεί χρόνο , το παιδί σας να αναπτύξει την αίσθηση του αριθμού και σίγουρα δεν πρέπει να το κάνετε να νοιώσει άσχημα ή πιεσμένο. Χρησιμοποιείστε αυτές τις δραστηριότητες, όποτε βολεύει, σε μια περίοδο μερικών μηνών.  Επαναλάβετε δραστηριότητες αλλά αφήστε να περάσει λίγος χρόνος. 

Διαβάστε σχετικά άρθρα σχετικά με το πως μπορεί ζητήματα προσοχής να δυσκολεύουν την ανάπτυξη μαθηματικών δεξιοτήτων. Μιλήστε με τον εκπαιδευτικό σχετικά με ειδικές προσαρμογές στην διδασκαλία και στην αφομοίωση. Συζητήστε σχετικά με τον τρόπο που διδάσκονται τα μαθηματικά στην τάξη.