Μπορεί η όραση να επηρεάσει την απόδοση των μαθητών σε διάφορους μαθησιακούς τομείς και τι μπορεί να κάνει ο γονιός αλλά και ο εκπαιδευτικός;

Αν υπολογίσουμε ότι το 80% των πληροφοριών που επεξεργαζόμαστε είναι οπτικές, είναι λογικό κάποια οπτική δυσλειτουργία (πέρα από την καθαρότητα της όρασης) να μπορεί να επηρεάσει πολλούς και διαφορετικούς τομείς, ιδιαίτερα στα παιδιά προσχολικής και σχολικής ηλικίας. Άρα θεωρείται δεδομένη η επίδραση της όρασης στους μαθησιακούς τομείς.  Ακολουθούν σύντομες περιγραφές προβλημάτων που μπορούν να προκληθούν από ένα μη λειτουργικό ή επαρκώς ανεπτυγμένο οπτικό σύστημα:

Ανάγνωση

Ανάγνωση

Ανάγνωση

Οι οπτικές δυσλειτουργίες επηρεάζουν τη διαδικασία ανάγνωσης με τους παρακάτω τρόπους:

  • Όταν ένας μαθητής μαθαίνει να διαβάζει, οι οπτικές αδυναμίες μπορούν να επηρεάσουν την αντίληψη των γραμμάτων και αριθμών καθώς και την ικανότητα απομνημόνευσης τους.
  • Όταν ένας μαθητής διαβάζει για να μάθει και εξαιτίας κάποιας οπτικής δυσλειτουργίας βιώνει στιγμές θολής ή διπλής όρασης, το χρονικό διάστημα που είναι σε θέση να διαβάσει με κατανόηση μειώνεται δραματικά. Η ικανότητα ανάγνωσης και η ικανότητα ανάγνωσης με κατανόηση είναι δύο διαφορετικές διεργασίες.
  • Οι μαθητές με κάποια οπτική δυσλειτουργία καταναλώνουν τον περισσότερο χρόνο και ενέργεια τους στην αποκωδικοποίηση των λέξεων. Αντί να διαβάζουν με ροή και ρυθμό και να προβλέπουν τις λέξεις και το συνολικό νόημα, εστιάζουν σε κάθε μια λέξη.
  • Σαν αποτέλεσμα, χρησιμοποιούν το δάκτυλο στην ανάγνωση, διαβάζουν αργά και αντιμετωπίζουν θέματα ευχέρειας στην ανάγνωση. Χαρακτηριστικά είναι οι επαναλήψεις, οι προσθήκες, οι παραλείψεις και οι αντικαταστάσεις.
  • Αυτού του είδους οι αναγνωστικές δυσκολίες είναι πολύ πιθανό να σχετίζονται με οπτική δυσλειτουργία η οποία όταν διορθωθεί ενισχύει την αναγνωστική διαδικασία
    (Η συνεκτίμηση με άλλους παράγοντες και γνωστικές δεξιότητες είναι απαραίτητη για να φανεί το προφίλ των δυσκολιών ενός μαθητή κατά περίπτωση).
Μαθηματικά

Μαθηματικά

Μαθηματικά

Ένας μαθητής με οπτικές αδυναμίες μπορεί να έχει πρόβλημα στο να διακρίνει και να αντιληφθεί σωστά τα σύμβολα, να οργανώσει σωστά το γραπτό του (στοίχιση) και να κατανοήσει μεγέθη, αποστάσεις, χώρο, όγκο, ομάδες που αποτελούνται από παρόμοιες μετρήσιμες μονάδες.

Η κατευθυντικότητα είναι επίσης σημαντική δεξιότητα στα μαθηματικά που θα πρέπει να έχει αναπτυχθεί επαρκώς.

Μαθητές που δε έχουν αναπτύξει την οπτικοποίηση συχνά μετράνε με τα δάκτυλα τους ή περιγράφουν με λόγια τις ακολουθίες. Αν τους δοθεί χρόνος, θα υπολογίσουν την απάντηση αλλά σε ένα τεστ με χρονικά όρια αποδίδουν χαμηλά. Η κατανόηση των αριθμών και τι αυτοί σημαίνουν, καθώς και η ικανότητα να μπορούν να σκέφτονται νοερά ποσότητες είναι σημαντικές δεξιότητες για την καλή απόδοση στα μαθηματικά και συχνά επηρεάζονται από κάποια οπτική αδυναμία.

ορθογραφία

ορθογραφία

Ορθογραφία

Η οπτική ανάκληση, η ικανότητα του μαθητή να δημιουργεί μια οπτικοποιημένη νοερή εικόνα από κάτι που είχε δει στο παρελθόν και δεν είναι μπροστά του τη δεδομένη στιγμή, είναι μια δεξιότητα οπτικοποίησης σημαντική για την διαδικασία της ορθογραφίας. Όταν αυτή η δεξιότητα έχει αναπτυχθεί επαρκώς και έχει συνδεθεί με ωφέλιμο τρόπο σε μαθησιακές διαδικασίες, όπως η ορθογραφία, ο μαθητής «απορροφά» και συγκρατεί με αποτελεσματικό τρόπο την εικόνα σχεδόν κάθε λέξης που συναντά (συχνά) και ανακαλεί την νοερή εικόνα της όταν χρειαστεί.

Αντιγραφή από τον πίνακα

Αντιγραφή από τον πίνακα

Γραφή και Αντιγραφή

Το πρόβλημα εμφανίζεται πιο έντονο στις πρώτες τάξεις του δημοτικού. Ο μαθητής δυσκολεύεται να διατηρήσει την ομοιομορφία στην εικόνα του γραπτού του, αργεί πολύ περισσότερο απο τα άλλα παιδιά να τελειώσει μια εργασία, τα γράμματα του είναι δυσανάγνωστα, αποφεύγει την αντιγραφή και σιγά σιγά αναπτύσσει μια αποστροφή σε διαδικασίες που απαιτούν γράψιμο.

Οι δυσκολίες γραφής δεν έχουν πάντα ξεκάθαρη αιτιολογία. Η γραφή είναι εξαιρετικά σύνθετη διαδικασία καθώς συνδυάζει πολλές αισθητηριακές, κινητικές και αντιληπτικές δεξιότητες. Μερικές από τις ικανότητες αυτές σχετίζονται με το νευρο-μυικό σύστημα του παιδιού. Κατά πόσο δηλαδή, η αδρή και λεπτή κίνηση του χεριού του, είναι επαρκώς ανεπτυγμένες.

Πολλές όμως δεξιότητες σχετίζονται με την όραση όπως πχ: η οπτικοκινητική συνεργασία, η οπτική αντίληψη, η οπτική χωροταξική αντίληψη, οι οφθαλμικές κινήσεις.

Μέσα από αυτές τις δεξιότητες ο μαθητής:

    • μπορεί να αντιληφθεί το χώρο (χαρτί, τετράδιο) μέσα στον οποίο πρέπει να γράψει,
    • μπορεί να διακρίνει τις αποστάσεις των γραμμάτων μεταξύ τους,
    • μπορεί να αντιληφθεί τη θέση των λέξεων σε σχέση με τα όρια της σελίδας και να γράφει σε ευθεία,
    • μπορεί να ελέγχει διαρκώς το γραπτό αποτέλεσμα του χεριού του και να το διορθώνει,
    • είναι σε θέση να συγκρίνει το διαφορετικό μέγεθος των γραμμάτων και να το προσαρμόζει,
    • να έχει στην οπτική του μνήμη τη μορφή και την κατεύθυνση των γραμμάτων,
    • μπορεί να συγκρατεί τα γράμματα ή τις λέξεις που θέλει να αντιγράψει από τον πίνακα,
  • μπορεί να βρίσκει εύκολα την θέση του τόσο στον πίνακα όσο και στο τετράδιο.

Πηγή: EyeCanLearn

Related Posts