Ο γραπτός λόγος αποτελεί μια από τις πιο βασικές μορφές επικοινωνίας και η κατάκτηση του αποτελεί μια πολυσύνθετη και μακρόχρονη διαδικασία. Θα μπορούσαμε, μάλιστα, να πούμε πως η κατάκτηση του γραπτού λόγου είναι μία από τις πολυπλοκότερες δεξιότητες που θα μάθει ένας άνθρωπος.

Παρόλο που η συστηματική εκμάθηση της γραφής και της ανάγνωσης ξεκινά τυπικά με την είσοδο του παιδιού στο Δημοτικό σχολείο, στην πραγματικότητα, οι πρώτες εμπειρίες του παιδιού ξεκινούν από πολύ νωρίς. Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή!

Γύρω στην ηλικία των δυόμιση ετών το παιδί ξεκινά να παράγει αψιδωτές γραμμές, από τα αριστερά προς τα δεξιά, δημιουργώντας στη σελίδα κυκλικές κινήσεις. Καθώς οι γενικές κινητικές του δεξιότητες είναι πιο αναπτυγμένες στην παλάμη, χρησιμοποιεί, ακόμη, ολόκληρο το χέρι για να πιάσει τον μαρκαδόρο του ή όποιο άλλο εργαλείο γραφής χρησιμοποιεί. Μεγαλώνοντας, και φτάνοντας στην ηλικία των τριών και τεσσάρων ετών αρχίζει να σχεδιάζει γραμμές με μεγαλύτερη ποικιλία και να ζωγραφίζει αδρά τα πρώτα του σχήματα.

Μπαίνοντας στην προσχολική ηλικία μαθαίνει να γράφει κάποια κεφαλαία γράμματα, στην αρχή γράμματα με ευθείες γραμμές και κύκλους (Ι, Τ, Η, Π, Ξ, Ο, Θ) και αργότερα πιο σύνθετα (Α, Δ, Χ, Μ, Ζ, Ρ). Μέσα από τις δραστηριότητες του Νηπιαγωγείου το παιδί σύντομα θα μάθει να γράφει το όνομά του και να αντιγράφει φράσεις από το περιβάλλον του. Ταυτόχρονα, η λαβή του θα ωριμάζει για να φτάσει στη λεγόμενη τριποδική λαβή η οποία θα κάνει τη διαδικασία της γραφής πιο ξεκούραστη και θα προσδώσει και μεγαλύτερη ευκρίνεια σε αυτά που θα γράφει.

Στα επόμενα χρόνια το παιδί θα πειραματίζεται με διάφορα εργαλεία γραφής, θα δοκιμάζει, και θα αναπροσαρμόζει σύμφωνα με τις απαιτήσεις του περιβάλλοντος, και άλλα χαρακτηριστικά που αφορούν το γραπτό λόγο όπως το στυλ γραφής, τις συμβάσεις του γραπτού λόγου καθώς και τη διαχείριση του χρόνου που απαιτείται για να γράψει ένα κείμενο.

Σχετικά με την ανάγνωση οι πρώτες προσπάθειες αχνοφαίνονται τους πρώτους πειραματισμούς του παιδιού να «διαβάσει» το αγαπημένο του παραμύθι από το αγαπημένο του βιβλίο ακόμη κι αν αυτό το κρατάει ανάποδα! Ακολουθούν τα πρώτα σκαριφήματα στις ζωγραφιές του, στα οποία αποδίδει ένα συγκεκριμένο νόημα «διαβάζοντας τα». Στη συνέχεια, έρχεται η αναγνώριση λογοτύπων σε διάφορα προϊόντα του περιβάλλοντος. Σταδιακά αναπτύσσονται εκείνοι οι μηχανισμοί σύνθεσης και ανάλυσης φωνημάτων που θα δώσουν στο παιδί τη γνώση για το πώς λειτουργεί ο αλφαβητικός κώδικας.

Η επιτυχής κατάκτηση της γραφής και της ανάγνωσης αποτελεί έναν από τους βασικούς στόχους του σχολείου καθώς ο γραπτός λόγος κατακλύζει την καθημερινότητα μας και παίζει κομβικό ρόλο όχι μόνο στη σχολική ζωή του παιδιού αλλά και αργότερα στην εργασιακή και την κοινωνική του εξέλιξη.

Δε θα πρέπει να ξεχνάμε όμως, ότι κάθε παιδαγωγική διαδικασία έχει ένα δυνατό ψυχοπαιδαγωγικό υπόβαθρο. Έτσι, και η κατάκτηση του γραπτού λόγου δε θα μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση. Αυτό μας οδηγεί στο συμπέρασμα, ότι η εκμάθηση της γραφής και της ανάγνωσης, δεν είναι μια τυπική, «ξερή» διαδικασία όπου τα παιδιά θα πρέπει να μάθουν από τον δάσκαλο κάποιους κανόνες που απλά θα τους εφαρμόσουν. Όπως και στον προφορικό λόγο έτσι και στον γραπτό λόγο η παραγωγή του και η ποιότητα του ορίζεται και καθορίζεται από τα συναισθήματα που συνδέονται με αυτόν.

Είναι ουσιαστικής σημασίας, λοιπόν, να βοηθήσουμε τα παιδιά μας να ταξιδέψουν μέσα στον κόσμο των γραμμάτων με ευχαρίστηση γιατί μόνο έτσι, θα μπορέσουν να δημιουργήσουν δυνατά κίνητρα και να πάψει το γράψιμο και το διάβασμα να αποτελεί πεδίο μάχης μέσα στην οικογένεια ή μία διαδικασία που θα προσπαθεί να την αποφύγει.

Ένας τρόπος για να το καταφέρουμε αυτό είναι να προσεγγίσουμε το γραπτό λόγο μέσα από ευχάριστες δραστηριότητες που θα ενδυναμώσουν την έμφυτη περιέργεια που υπάρχει στα παιδιά για μάθηση. Παρακάτω σας παρουσιάζω μερικές από αυτές τις δραστηριότητες οι οποίες αφορούν παιδιά προσχολικής και σχολικής ηλικίας.

Τέλος, θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι παρόλο που ο προφορικός και ο γραπτός λόγος διαφέρουν πολύ, ως επικοινωνιακές δραστηριότητες, η σχέση τους είναι στενή και ο ένας υποστηρίζει τον άλλον. Ο καλός προφορικός λόγος αποτελεί σημαντικό υπόβαθρο για την κατάκτηση του γραπτού λόγου και αντιθέτως. Για το λόγο αυτόν, θα σας πρότεινα, να δείτε και πάλι τις ΠαιχνιδοΠροτάσεις για τον Προφορικό Λόγο που σας έχω προτείνει σε προηγούμενο άρθρο. Καλή σας Διασκέδαση!

ΠαιχνιδοΠροτάσεις για το Γραπτό Λόγο:

Παιχνίδι Γραφοκινητικής Δεξιότητας: Περίγραμμα

Παιχνίδι Φωνολογίας και Γραμμάτων: Η Χώρα των Γραμμάτων

Παιχνίδι Εικόνας Γραμμάτων: Λεξόσπιτα

Παιχνίδι Συμβάσεων Γραπτού Λόγου: Πέντε Δαχτυλάκια

Παιχνίδι Γραφής Προτάσεων: Αστείες Προτάσεις

Πηγή: Kidotmou

Κάντε like και εγγραφή στο κανάλι του Α.Λ.Μ.Α για να λαμβάνετε ενημερώσεις βίντεο που θα ανεβαίνουν πολύ συχνά.

Κάντε εγγραφή στο newsletter, για να σας κρατάμε ενήμερους με πολλά πολλά ενδιαφέροντα νέα, σεβόμενοι πάντα την ιδιωτικότητά σας και τις αρχές του GDPR.

Εγγραφή στο Newsletter

Related Posts