Καινοτόμα επιστημονική προσέγγιση για δυσκολίες στα μαθηματικά
Το πρόγραμμα «Οι αριθμοί …πέρα απ’ τους κανόνες» βασίζεται σε μια καινοτόμα επιστημονική προσέγγιση των βασικών δυσκολιών στα Μαθηματικά και αποτελεί μια πρωτοποριακή αλλά ταυτόχρονα και ολοκληρωμένη πρόταση πρόληψης και αντιμετώπισης τυχόν δυσκολιών που αντιμετωπίζουν συχνά οι μαθητές του Δημοτικού σχολείου και όχι μόνο.
Οι δυσκολίες που ενδέχεται να αντιμετωπίζει ένας μαθητής τυπικής ανάπτυξης στα Μαθηματικά μπορεί να οφείλονται σε πλήθος παραγόντων. Οι εγγενείς δυσκολίες που πηγάζουν από τη φύση του ίδιου του μαθήματος και η ανεπαρκής διδασκαλία του γνωστικού αντικειμένου σε συνδυασμό με τις παραδοσιακές μεθόδους διδασκαλίας φαίνεται να αποτελούν τους κυριότερους. Ωστόσο, υπάρχουν και οι περιπτώσεις όπου οι δυσκολίες ενός μαθητή ενδέχεται να οφείλονται σε ειδικές μαθησιακές Δυσκολίες στα Mαθηματικά. Ανεξαρτήτως όμως από τη φύση των δυσκολιών, αξίζει να σημειωθεί ότι ενδεχόμενες αποτυχίες στις πρώτες τάξεις του δημοτικού που παγιώνονται με το πέρασμα του χρόνου λόγω της ιεραρχικής φύσης των μαθηματικών, προκαλούν σοβαρό άγχος και αποστροφή στις επόμενες τάξεις, τη λεγόμενη μαθηματικοφοβία. Συνεπώς, είναι πολύ σημαντικό τυχόν δυσκολίες στα Μαθηματικά να αντιμετωπιστούν έγκαιρα και αποτελεσματικά, από τις πρώτες ακόμα τάξεις του Δημοτικού.
ΜΟΝΤΕΛΟ ΚΑΤΗΓΟΡΙΟΠΟΙΗΣΗΣ
Σύμφωνα με το τετραπλό μοντέλο κατηγοριοποίησης των βασικών δυσκολιών στα Μαθηματικά (δυσκολίες επίγνωσης αριθμού, οπτικο-χωρικές δυσκολίες, δυσκολίες μνήμης, δυσκολίες συλλογιστικής) που διατυπώθηκε το 2014 από τους Kαραγιαννάκη, Baccaglini-Frank και Παπαδάτο, επιχειρείται μια διευρυμένη διερεύνηση των μαθηματικών δεξιοτήτων και γνώσεων με σκοπό τη σκιαγράφηση εξατομικευμένων γνωστικών προφίλ στα μαθηματικά, καθώς εστιάζει όχι μόνο στα αδύναμα αλλά και στα δυνατά σημεία των μαθητών στα Μαθηματικά, (Karagiannakis & Cooreman, 2014) (σε αντίθεση με τη διερεύνηση μεμονωμένων ελλειμματικών μαθηματικών δεξιοτήτων π.χ. Αναπτυξιακή Δυσαριθμησία, Δυσλεξία, ΔΕπ(-υ), αυτιστικό φάσμα κ.ά.).
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Οι δραστηριότητες που περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα «Οι αριθμοί …πέρα απ’ τους κανόνες» παρουσιάζουν στρατηγικές αντιμετώπισης για καθέναν από τους τομείς του τετραπλού μοντέλου κατηγοριοποίησης των ΜΔΜ και συνεπώς λειτουργούν στοχευμένα στις δυσκολίες κάθε μαθητή, αξιοποιώντας παράλληλα τα δυνατά του σημεία. Ο εντοπισμός και η αξιοποίηση των δυνατών σημείων των μαθητών στο σχεδιασμό ενός προγράμματος αντιμετώπισης των δυσκολιών στα Μαθηματικά είναι μείζονος σημασίας, προκειμένου να βιώσει επιτυχία ο μαθητής και να αναπτύξει τα απαραίτητα θετικά κίνητρα για να συνεχίσει την προσπάθεια. Αντιθέτως, τα προγράμματα διδασκαλίας των Μαθηματικών και τα παραδοσιακά βοηθήματα, τα οποία περιορίζονται σε αναπαραγωγή της σχολικής ύλης με πληθώρα μηχανιστικών ασκήσεων, στοχεύουν αποκλειστικά στην αντιμετώπιση των αδυναμιών του μαθητή και συμβάλλουν έτσι στην ανακύκλωση του προβλήματος, με αποτέλεσμα ο μαθητής να συνεχίζει να εκτίθεται σε περαιτέρω αποτυχίες, οι οποίες αυξάνουν το άγχος και αποτελούν αντικίνητρο ενεργής εμπλοκής του μαθητή με το αντικείμενο(Karagiannakis & Cooreman, 2014).
Το πρόγραμμα «Οι αριθμοί …πέρα απ’ τους κανόνες» δίνει σε κάθε μαθητή (ανεξαρτήτως του γνωστικού του προφίλ) τη δυνατότητα να προσεγγίσει και να ανακαλύψει τους αριθμούς, και κατ’ επέκταση τις αριθμητικές έννοιες και διαδικασίες, μέσα σε ένα ρεαλιστικό πλαίσιο με αληθινά χαρακτηριστικά, χρησιμοποιώντας και δρώντας πάνω σε αυθεντικά υλικά από τον κόσμο των μεγάλων (νομίσματα, τραπουλόχαρτα, μεζούρα) τα οποία προσελκύουν το ενδιαφέρον του κι έχουν πρακτική εφαρμογή για το ίδιο, συνδέοντας τις αφηρημένες μαθηματικές έννοιες και διαδικασίες με την καθημερινότητά του. Άλλωστε , μαθαίνω Μαθηματικά σημαίνει κάνω Μαθηματικά.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η κατανόηση της δομής του δεκαδικού συστήματος και συγκεκριμένα η έννοια της ανταλλαγής ανάμεσα στις δεκαδικές τάξεις (βλέπε δραστηριότητες του 1ου κεφαλαίου), όπου ο μαθητής καλείται να χρησιμοποιήσει το εποπτικό υλικό (κυβάκια, νομίσματα) και να δράσει πάνω σε αυτό ακολουθώντας τις οδηγίες των δραστηριοτήτων.
Ένα άλλο παράδειγμα είναι η χρήση της τράπουλας για την εκμάθηση της προπαίδειας.Η τράπουλα συνιστά ένα δυναμικό εποπτικό υλικό, καθώς βοηθάει το μαθητή αφενός να κατανοήσει παίζοντας ότι ο πολλαπλασιασμός είναι στην ουσία μια επαναλαμβανόμενη πρόσθεση (βλέπε δραστηριότητα 1 του 4ου κεφαλαίου)
και αφετέρου να ανακαλύψει κιναισθητικά έξυπνους τρόπους εύρεσης των γινομένων που δεν μπορεί να αποστηθίσει (βλέπε δραστηριότητα 8 του 4ου κεφαλαίου).
Ακολουθώντας, λοιπόν, τη δομή της ύλης του Δημοτικού σχολείου, το πρόγραμμα «Οι αριθμοί …πέρα απ’ τους κανόνες» περιλαμβάνει τις θεμελιώδεις αρχές του δεκαδικού συστήματος, την κατανόηση των ακέραιων, δεκαδικών και κλασματικών αριθμών, τους νοερούς και κάθετους υπολογισμούς με τις τέσσερις βασικές πράξεις, την προπαίδεια καθώς και την επίλυση αριθμητικών προβλημάτων, καλύπτοντας έτσι τις θεμελιώδεις δεξιότητες και γνώσεις που αναμένεται να κατέχει ένας μαθητής προκειμένου να ανταποκριθεί με επιτυχία στις απαιτήσεις των Μαθηματικών της Α’ Γυμνασίου.
ΣΕ ΠΟΙΟΥΣ ΑΠΕΥΘΥΝΕΤΑΙ
Έτσι, το πρόγραμμα «Οι αριθμοί …πέρα απ’ τους κανόνες» απευθύνεται σε:
- μαθητές που έχουν κενά στις βασικές μαθηματικές έννοιες και διαδικασίες και αναζητούν έναν γρήγορο και δομημένο τρόπο για να τα καλύψουν.
- μαθητές που αντιμετωπίζουν Μαθησιακές Δυσκολίες στα μαθηματικά.
- μαθητές που δεν μένουν στους κανόνες αλλά πηγαίνουν …πέρα απ’ τους κανόνες.
- Εκπαιδευτικούς που θέλουν να υλοποιήσουν σε ατομική ή ομαδική βάση ένα εναλλακτικό πρόγραμμα διδασκαλίας των Μαθηματικών που στηρίζεται στην κατανόηση και όχι στην παπαγαλία
- Γονείς που νιώθουν ανήμποροι να βοηθήσουν τα παιδιά τους στα μαθηματικά του σχολείου αλλά και της καθημερινότητας.
- Αλλά και σε ενήλικες που θέλουν να αποκαταστήσουν την κακή σχέση που έχουν με τα μαθηματικά
Ιωάννα.Κ.Στρουμπούλη,
Ειδική Εκπαιδευτικός Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης
ΜΑ in Educational Psychology,
BTEC Advanced Professional Diploma
in Learning Difficulties and Behavior Problems
Βιβλιογραφία:
Karagiannakis, G., Baccaglini-Frank, A. & Papadatos, Y. (2014). Mathematical learning difficulties subtypes classification. Frontiers in Human Neuroscience, 8:57, doi:10.3389/fnhum.2014.00057.
Karagiannakis, G. & Cooreman, A. (2014). Focused intervention based on a classification MLD model. In S. Chinn (Ed.), The Routledge International Handbook of dyscalculia and Mathematical learning difficulties (pp. 265-276). London: Routledge.
Δείτε περισσότερα και αναλυτικότερα σχετικά με την εφαρμογή του βιβλίου “Οι αριθμοί πέρα από τους κανόνες”