Πως εμπλέκεται η όραση στην μαθητική απόδοση και ποια είναι η πραγματική έννοια της όρασης;

Η καλή και λειτουργική όραση απαιτεί την οπτική οξύτητα, τις οπτικές δεξιότητες και τη σύνδεση με τις οπτικές διαδρομές στον εγκέφαλο να «δουλεύουν» μαζί σε αρμονία. Όταν αυτό δεν συμβαίνει, ακόμα και ένα παιδί που βλέπει 10/10 (καθαρά), μπορεί να βιώσει δυσκολίες ανάγνωσης, γραφής, επεξεργασίας οπτικών πληροφοριών, καθώς το 80% όλων των πληροφοριών που λαμβάνει προέρχονται από την όραση. Είναι κατανοητό λοιπόν ότι οι οπτικές δεξιότητες που επηρεάζουν τη μάθηση

όραση

Οι περισσότεροι θεωρούν ότι όταν ένα παιδί βλέπει 10/10 (καθαρά) η όραση του είναι φυσιολογική. Αυτό είναι μια λανθασμένη αντίληψη. Η οπτική οξύτητα είναι μια μέτρηση του μεγέθους των χαρακτήρων (αριθμών, γραμμάτων, συμβόλων) που μπορεί να διακρίνει ένα άτομο σε απόσταση 5-6 μέτρα καθώς και σε απόσταση 30-40 εκ. Δεν μας δίνει άλλες σημαντικές πληροφορίες για το πως αυτό το άτομο λειτουργεί οπτικά. Αν και είναι σημαντικό να βλέπει κάποιος καθαρά, η οπτική οξύτητα είναι μια μόνο από τις οπτικές δεξιότητες. Μια οπτική δεξιότητα που πρέπει να έχει ένας μαθητής για να αποδίδει άνετα, αποτελεσματικά και με σχετική ταχύτητα.

75-90% της μάθησης σε μια τάξη γίνεται με οπτικά μέσα
80% των παιδιών που δυσκολεύονται στην ανάγνωση έχουν οπτικές δυσλειτουργίες που μπορούν να βελτιωθούν
95% των μαθητών της πρώτης δημοτικού με αναγνωστικές δυσκολίες είχαν σημαντικές οπτικές δυσλειτουργίες, 2.5 φορές πιο ψηλά ποσοστά από τους συμμαθητές τους με υψηλή απόδοση
Σε μια έρευνα, το 70% των παιδιών με παραβατική συμπεριφορά είχαν οπτικές δυσλειτουργίες

Παρακάτω αναλύονται οι πιο σημαντικές οπτικές δεξιότητες που επηρεάζουν την μάθηση.

Σύγκλιση ματιών

Σύγκλιση Ματιών – Οπτική Εστίαση (focus) σε επίπεδο βιβλίου

Κατά την ανάγνωση, τα μάτια πρέπει να εστιάζουν και να διατηρούν την εστίαση αυτή στο επίπεδο (απόσταση) του βιβλίου (οθόνης). Σε κάποιες μορφές δυσλειτουργίας της σύγκλισης και της εστίασης αυτό δεν συμβαίνει. Το παιδί πρέπει να προσπαθήσει αρκετά για να εστιάσει ώστε να μην βλέπει συγκεχυμένα (διπλά ή θολά). Αυτή η διαδικασία απαιτεί επιπλέον κατανάλωση ενέργειας, συχνά οδηγεί σε κόπωση και ίσως σε απόσπαση προσοχής και αποφυγή μελέτης (κατά περίπτωση).

Κατευθυντικότητα – Σειροθέτηση

Είναι σημαντική οπτική δεξιότητα που πρέπει να έχει αναπτύξει κάθε παιδί σχολικής ηλικίας. Σχετίζεται με την αντίληψη και κατανόηση του πως σχήματα ή γράμματα-αριθμοί που έχουν ίδια μορφή μπορούν να έχουν διαφορετική σημασία όταν η τοποθέτηση τους στο χώρο αλλάξει. Για πολλά παιδιά αυτή η αντίληψη είναι δύσκολη. Είναι δύσκολη η μετάβαση από τη λογική ότι ένα αντικείμενο το ονομάζουμε με τον ίδιο τρόπο ανεξάρτητα με το πως στέκεται στο χώρο, στη λογική του «σχολικού κώδικα» που έχουμε συμφωνήσει.

Οπτική αντίληψη

Οπτική Αντίληψη

Είναι η ικανότητα ενός παιδιού μέσα από την όραση του να ξεχωρίζει ομοιότητες και διαφορές γρήγορα. Να επιλέγει το οπτικό ερέθισμα «στόχο» ανάμεσα σε άλλα ερεθίσματα, να μπορεί να επιλέγει να αποτυπώνει οπτικά (μνήμη) και να ανακαλεί οπτικές πληροφορίες χωρίς λάθη και παραλήψεις, να μπορεί να συμπληρώνει μια οπτική μορφή και να βγάζει νόημα ακόμα και όταν δεν παρουσιάζεται συνολικά αλλά ένα μέρος της.

Εύρος και ταχύτητα οπτικής αναγνώρισης

Οι γρήγοροι αναγνώστες έχουν ανεπτυγμένο εύρος οπτικής αναγνώρισης και η διάρκεια οπτικής εστίασης για να επέλθει κατανόηση είναι πολύ γρήγορη. Μια απλή δοκιμή προσομοίωσης του προβλήματος σε παιδιά που δεν έχουν αναπτύξει αυτή τη δεξιότητα είναι να προσπαθήσει κάποιος να διαβάσει μέσα από ένα καλαμάκι !

Οπτικοποίηση

Είναι η δεξιότητα του να δημιουργούμε οπτικές εικόνες ή να ανακαλούμε εικόνες που έχουμε ήδη δει. Παιδιά με οπτικές δυσλειτουργίες είναι πιθανό να έχουν δυσκολίες και σε αυτόν τον τομέα που είναι σηματικός σε πολλές μαθησιακές διεργασίες (πχ μαθηματικά, ορθογραφία κ.α.)

Οπτική οργάνωση και ακρίβεια εστίασης

Η οπτική οργάνωση του χώρο (τρισδιάστατου αλλά και δισδιάστατου πχ, βιβλίο) και των στοιχείων που τον απαρτίζουν (αντικείμενα, σύμβολα, γράμματα, άλλα ερεθίσματα) καθώς και ο τρόπος που μεταφέρουμε την οπτική μας προσοχή μέσω των οφθαλμικών κινήσεων σε αυτά δεν είναι σε όλα τα παιδιά το ίδιο αποτελεσματικός. Συχνά παραδείγματα είναι τα παιδιά που δυσκολεύονται σε ομαδικά αθλήματα (να εντοπίσουν του παίχτες στο γήπεδο) ή τα παιδιά που χάνουν σειρές στο βιβλίο ή δυσκολεύονται στην αντιγραφή.

Υπάρχουν και άλλες δεξιότητες που δεν αναφέρονται αναλυτικά εδώ όπως η οπτοκινητική αντίληψη, η χωροταξική αντίληψη, η οπτική μνήμη κ.α.

Πηγή:eyecanlearn.gr

Πολλές φορές, οι ειδικοί προτείνουν το βιβλίο να βρίσκεται σε μιά κλίση έτσι ώστε ο μαθητής να μπορεί να διαβάζει σωστότερα και πιό εύκολα. Ανάλογο προϊόν μπορείτε να δέιτε παρακάτω: